Piękno zbawia świat

Francesco Guardi, Wizyta doży w kościele Santa Maria della Salute

Melancholia i poetyckość miejskiego pejzażu przebijają się na pierwszy plan w obrazie dokumentującym historyczne wydarzenie, jakim była kolejna rocznica dziękczynienia Bogu za wygaśnięcie epidemii dżumy. Kościół Santa Maria della Salute, otoczony tłumem wiernych, przybyłych gondolami na uroczystości, prezentuje się niezwykle monumentalnie na tle weneckiego Canale Grande. Rozedrgane powietrze, połyskliwość wody oraz blask słonecznych promieni odbijających się na elewacji fasady budują klimat spokojnego jesiennego dnia.

Artur Grottger – Na pobojowisku z Cyklu Polonia

Rozpacz rodzin szukających na polu bitwy zwłok swych bliskich maluje nam, ten romantyczny artysta, posługując się czarną kredką na kartonie. Obraz wyjątkowo narracyjny. Podniosły nastrój osiąga Grottger kierując uwagę widza na emocje, jakie targają główną bohaterką – Matką opłakującą martwego syna powstańca. Klęcząca kobieta w czerni wyciągając swe ręce w kierunku leżącego przy niej ciała żołnierza, staje się figurą Maryi a martwy, półnagi syn, którego resztki ubioru udrapowane są na kształt perizonium – figurą Chrystusa. Scena jest niezwykle wymowna i przez analogię przywodzi na myśl motyw Pieta. Jednocześnie artysta wpisuje się tematyką dzieła w podjęty przez Adama Mickiewicza motyw Matki Polki.

Andrea Palladio – San Giorgio Maggiore

San Giorgio Maggiore to przepięknie, malowniczo położony kościół, znajdujący się na jednej z wysp w Lagunie Weneckiej. Palladio niemal całe życie poświęcił właśnie rejonowi Veneto, a Wenecja i Vicenza kryją najwspanialsze dzieła architektury, jakie wyszły spod jego ręki. Ciekawa bryła, znakomita fasada oraz zaskakujący plan bazyliki  - opisują niezwykłe rozwiązanie architektoniczne, jakim jest benedyktyńska świątynia San Giorgio Maggiore.
Theudbald at French Wikipedia, CC BY-SA 2.5 via Wikimedia Commons
Sailko, CC BY 3.0 via Wikimedia Commons

Bartolomé Estéban Murillo – Śmierć św. Klary

Ostatnie chwile  ziemskiego życia  Klary - duchowej córki św. Franciszka relacjonuje Murillo niezwykle szczegółowo. Choć od wydarzenia, które maluje mijają wieki, on  wydaje się doskonale wczuwać w miejsce i klimat. Murillo to artysta, który doskonale wiedział czym jest strata, za swojego życia żegnał kolejno żonę i sześcioro swoich dzieci. Wielokrotnie czuwał przy umierających, jako członek Konfraterni Świętego Miłosierdzia. Do odtworzenia momentu przejścia Klary do domu Pana posłużył się źródłami biograficznymi,  w tym spisanym przez franciszkańskiego biografa Tomasza z Celano, na polecenie samego papieża Aleksandra IV, żywotem świętej. 
 

Leone Battista Alberti – kościół San Andrea w Mantui

Kościół, w którym przechowywane są relikwie Krwi Świętej to niezwykłe, przełomowe dzieło dojrzałego renesansu włoskiego. Jego pomysłodawca, wybitny teoretyk sztuki i autor traktatów o malarstwie, rzeźbie i architekturze, oparł projekt budowli na planie krzyża łacińskiego. Nawę główną rozszerzył i otworzył na mniejsze i większe pomieszczenia kubaturowe, znajdując tym samym miejsce dla szeregu dodatkowych kaplic. Ujednolicenie przestrzeni wnętrza rozwiązało wiele problemów, z jakimi borykali się architekci średniowiecza i wczesnego renesansu. Jego nowatorskie rozwiązanie znalazło swoją kontynuację w wielu świątyniach europejskich, doby nowożytnej.
1 Tango7174, CC BY-SA 4.0  via Wikimedia Commons
2 Zairon, CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons

Antonio Pisano – Wizja św. Eustachego

Przepiękny przykład gotyku międzynarodowego, wpisujący się w etos średniowiecznego rycerza, ukazuje malarz z Pizy w osobie głównego bohatera św. Eustachego. Obraz przedstawia moment nawrócenia myśliwego i jego cudownej wizji. Wszystko rozgrywa się na tle leśnej panoramy. Nastrój obrazu, jak i cały szczegółowo dobrany świat fauny i flory podpowiada nam, że mamy do czynienia z nawróceniem, z walką o duszę rycerza – myśliwego. Patrząc na całość nasuwa się pytanie, kto tu kogo upolował?

Bartolomé Estéban Murillo – Kuchnia anielska

Na płótno powstałe ok. poł XVII w. składają się dwie sceny główne, połączone pośrodku anielskimi postaciami. Z lewej dostrzegamy zakonnika w ekstazie, przyłapanego w modlitewnym uniesieniu przez przełożonego i dwóch świeckich. Z prawej widzimy tego samego brata, ze zdumieniem przyglądającego się aniołom, które wyręczając  go w obowiązkach, krzątają się po zakonnej kuchni, przygotowując posiłek. Obraz hiszpańskiego malarza dojrzałego baroku dowodzi, że żarliwa wiara nie tylko „góry przenosi” ale „ściąga niebo na ziemię”.

Eglise de la Madelaine

Ten niezwykły, wzorowany na antycznej świątyni kościół rzymskokatolicki znajduje się w VIII dzielnicy Paryża. Jego burzliwa historia odzwierciedla losy Francji XVIII wieku. Architekt sięgnął tu do inspiracji układów świątyń pogańskich epoki starożytnej, prezentując naszym oczom klasyczny peripteros-oktostylos czyli świątynię otoczoną pojedynczą kolumnadą z ośmioma kolumnami w fasadzie głównej. Kościół o prostej, chłodnej, antycznej formie zyskuje jednocześnie na ogromnej malowniczości, wyróżniając się w architekturze stolicy Francji i dowodząc, że nie tylko epoka gotyku jest jej niezaprzeczalnym atutem.
 
The original uploader was Shahee at English Wikipedia., CC BY-SA 2.5 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5>, via Wikimedia Commons