Piękno zbawia świat

Bartolomé Estéban Murillo – Śmierć św. Klary

Ostatnie chwile  ziemskiego życia  Klary - duchowej córki św. Franciszka relacjonuje Murillo niezwykle szczegółowo. Choć od wydarzenia, które maluje mijają wieki, on  wydaje się doskonale wczuwać w miejsce i klimat. Murillo to artysta, który doskonale wiedział czym jest strata, za swojego życia żegnał kolejno żonę i sześcioro swoich dzieci. Wielokrotnie czuwał przy umierających, jako członek Konfraterni Świętego Miłosierdzia. Do odtworzenia momentu przejścia Klary do domu Pana posłużył się źródłami biograficznymi,  w tym spisanym przez franciszkańskiego biografa Tomasza z Celano, na polecenie samego papieża Aleksandra IV, żywotem świętej. 
 

Leone Battista Alberti – kościół San Andrea w Mantui

Kościół, w którym przechowywane są relikwie Krwi Świętej to niezwykłe, przełomowe dzieło dojrzałego renesansu włoskiego. Jego pomysłodawca, wybitny teoretyk sztuki i autor traktatów o malarstwie, rzeźbie i architekturze, oparł projekt budowli na planie krzyża łacińskiego. Nawę główną rozszerzył i otworzył na mniejsze i większe pomieszczenia kubaturowe, znajdując tym samym miejsce dla szeregu dodatkowych kaplic. Ujednolicenie przestrzeni wnętrza rozwiązało wiele problemów, z jakimi borykali się architekci średniowiecza i wczesnego renesansu. Jego nowatorskie rozwiązanie znalazło swoją kontynuację w wielu świątyniach europejskich, doby nowożytnej.
1 Tango7174, CC BY-SA 4.0  via Wikimedia Commons
2 Zairon, CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons

Antonio Pisano – Wizja św. Eustachego

Przepiękny przykład gotyku międzynarodowego, wpisujący się w etos średniowiecznego rycerza, ukazuje malarz z Pizy w osobie głównego bohatera św. Eustachego. Obraz przedstawia moment nawrócenia myśliwego i jego cudownej wizji. Wszystko rozgrywa się na tle leśnej panoramy. Nastrój obrazu, jak i cały szczegółowo dobrany świat fauny i flory podpowiada nam, że mamy do czynienia z nawróceniem, z walką o duszę rycerza – myśliwego. Patrząc na całość nasuwa się pytanie, kto tu kogo upolował?

Bartolomé Estéban Murillo – Kuchnia anielska

Na płótno powstałe ok. poł XVII w. składają się dwie sceny główne, połączone pośrodku anielskimi postaciami. Z lewej dostrzegamy zakonnika w ekstazie, przyłapanego w modlitewnym uniesieniu przez przełożonego i dwóch świeckich. Z prawej widzimy tego samego brata, ze zdumieniem przyglądającego się aniołom, które wyręczając  go w obowiązkach, krzątają się po zakonnej kuchni, przygotowując posiłek. Obraz hiszpańskiego malarza dojrzałego baroku dowodzi, że żarliwa wiara nie tylko „góry przenosi” ale „ściąga niebo na ziemię”.

Eglise de la Madelaine

Ten niezwykły, wzorowany na antycznej świątyni kościół rzymskokatolicki znajduje się w VIII dzielnicy Paryża. Jego burzliwa historia odzwierciedla losy Francji XVIII wieku. Architekt sięgnął tu do inspiracji układów świątyń pogańskich epoki starożytnej, prezentując naszym oczom klasyczny peripteros-oktostylos czyli świątynię otoczoną pojedynczą kolumnadą z ośmioma kolumnami w fasadzie głównej. Kościół o prostej, chłodnej, antycznej formie zyskuje jednocześnie na ogromnej malowniczości, wyróżniając się w architekturze stolicy Francji i dowodząc, że nie tylko epoka gotyku jest jej niezaprzeczalnym atutem.
 
The original uploader was Shahee at English Wikipedia., CC BY-SA 2.5 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5>, via Wikimedia Commons

Rafael Santi – Madonna Sykstyńska

Ten niezwykle popularny obraz, owiany niejedną legendą , powstał, jako element większej całości i  przeznaczony był do nastawy ołtarzowej. Ukazuje nam stąpającą po obłokach Maryję z Dzieciątkiem w otoczeniu świętych. U Jej stóp klęczą: św. Sykstus  – patron rodziny della Rovere oraz św. Barbara. Najbardziej jednak utrwalonym w popkulturze elementem tego dzieła są dwa aniołki o rozmarzonych spojrzeniach, które znajdują się przy dolnej krawędzi płótna.  Co zatem wpłynęło na tak dużą popularność Madonny Sykstyńskiej ? Dlaczego dzieło to jest  ideowo związane z tematyką śmierci? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w naszej audycji. 
 

Piero della Francesca – Legenda Krzyża

Znakomite freski, jakie pozostawił po sobie Piero della Francesca - malarz toskańskiego cinquecenta prezentują sceny zaczerpnięte z apokryficznej ewangelii Nikodema. To cykl 14 epizodów malujących historię drzewa Krzyża, na którym zawisło zbawienia świata. Cykl rozpoczyna śmierć Adama a kończy Podwyższenie  Krzyża w Jerozolimie, jednak kluczem do odczytania  precyzyjnie uzupełniających się scen, nie jest chronologia a symetria, harmonia i rytm – tak właściwe dla nowego stylu, jakim w poł. XIV w we Włoszech był renesans.

Jerzy Kossak – Cud nad Wisłą

Geniusz dowódców, bohaterstwo i wiara Polaków oraz interwencja Matki Bożej zostały przedstawione, przez najmłodszego z malarskiego rodu Kossaków, w obrazie ilustrującym bitwę na przedpolach Warszawy z 1920 roku. W starciu, które przez strategów zostało uznane za jedną z osiemnastu najważniejszych bitew świata, wojsko polskie zmagało się z przeważającą liczebnie armią bolszewicką. Polacy wychodząc zwycięsko z tego natarcia nie tylko ocalili odzyskaną niedawno niepodległość Rzeczypospolitej ale zatrzymali podążającą na zachód Europy bolszewicką nawałę. Jerzy Kossak dokonuje nie tyle relacji przebiegu bitwy co uświadamia nam jakie czynniki miały wpływ na zwycięstwo.