Piękno zbawia świat

Pieter Bruegel – Spis ludności w Betlejem

Niecodzienny sposób dla zilustrowania Bożego Narodzenia znalazł flamandzki malarz Pieter Bruegel w obrazie zatytułowanym Spis ludności w Betlejem. Scena rodzajowa, wielopostaciowa, dodatkowo umieszczona w zimowym pejzażu niewielkiego niderlandzkiego miasteczka, posłużyła za tło Świętej Rodzinie. Józefa o pochylonej, zmęczonej drogą sylwetce dostrzegamy prawie w środku kompozycji, między ośnieżonymi wozami, ciągnie za sobą dwa zwierzęta – osiołka na którym siedzi zmarznięta, owinięta płaszczem Maryja oraz wołka, który łypie na nas patrzących okiem. Ciszę i spokój zimowego  krajobrazu, burzy jedynie tłum zbierających się pod gospodą ludzi, którzy podobnie jak bohaterowie głównej sceny przybyli, aby dać się zapisać urzędnikowi. Surowy klimat, prostota ludu, trudy życia pokazują nam, że Chrystus przychodzi i objawia się światu w codzienności. Poprzez obecność laurowego wieńca oraz herbu Habsburgów przy gospodzie artysta daje nam jasno do zrozumienia, że wydarzenie biblijne nie jest jedynym tematem tego obrazu…

Święty Jan Chrzciciel – Anioł Pustyni – ikony prawosławne

Ostatni prorok Starego Testamentu, zwiastujący już czasy nowe, głoszący Dobrą Nowinę o przyjściu na świat Zbawiciela, znany jest zarówno sztuce chrześcijańskiego Wschodu, jak i Zachodu. Malarstwo ikon znacznie rozszerza nam jednak ikonografię św. Jana Chrzciciela - odnośnie jego misji, jako poprzednika Chrystusa (gr. Prodromos) oraz zwiastuna - Bożego Posłańca (gr. Angelos). Zapraszamy serdecznie do odkrywania wraz z nami kolejnych przymiotów Jana, dzięki którym liturgia Wschodu tytułuje go jasną gwiazdą zaranną, wskazującą na Jutrzenkę Świtu swoim wzejściem na niebie i nazywa „Aniołem na ziemi” oraz „Człowiekiem nieba”.

Simone Martini – Zwiastowanie

Pełna wdzięku, mistycyzmu i subtelnego piękna scena spotkania Posłańca Dobrej Nowiny – Archanioła Gabriela i zaczytanej w Słowo Boże Maryi emanuje spokojem i ciszą. Instynktownie czujemy, jak wielkie rzeczy dokonują się w sercu młodej kobiety, wybranej przez Boga na matkę Syna Człowieczego.  Scenie asystują półpostacie proroków w medalionach oraz postacie świętych w wydzielonych arkadach. Całość przedstawienia przyjmuje formę pięcionawowej świątyni, w której wnętrzu odkrywa się przed nami tajemnica Zwiastowania.  
#malarstwosieneńskiegotrecenta

Maiestas Domini – tympanon z Arles

Płaskorzeźba głównego portalu prowansalskiego kościoła Saint Trophin jest tematem naszej dzisiejszej audycji. Motyw Maiestas Domini – Chrystusa władcy i sędziego, tronującego na majestacie, w otoczeniu czterech symboli ewangelistów lub istot apokaliptycznych, staje się na przełomie XII i XIII wieku niezwykle popularnym tematem, którym zdobione są tympanony średniowiecznych katedr. Dlaczego tak się dzieje? Czy rzeźba zachodnich fasad kościołów mogła mieć znaczenie propagandowe? Odpowiedzi na te pytania szukamy podczas dzisiejszego spotkania na antenie Radia Jasna Góra.
#sztukaśredniowieczna #płaskorzeźba #prowansja
Hawobo at German Wikipedia, CC BY-SA 2.0 DE  via Wikimedia Commons

Jacek Malczewski, Śmierć Ellenai

Elegijny, pełen melancholii nastrój przebija z płótna Jacka Malczewskiego, który natchniony losem zesłańców na Sybir maluje ból młodzieńca po stracie towarzyszki życia. Temat obrazu jest symboliczny, zainspirowany został poematem Anhelli Juliusza Słowackiego i podobnie jak on wyraża tęsknotę za wolną Polską.
#niepodległa #malarstwopatriotyczne
Jacek Malczewski, CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons

Francesco Guardi, Wizyta doży w kościele Santa Maria della Salute

Melancholia i poetyckość miejskiego pejzażu przebijają się na pierwszy plan w obrazie dokumentującym historyczne wydarzenie, jakim była kolejna rocznica dziękczynienia Bogu za wygaśnięcie epidemii dżumy. Kościół Santa Maria della Salute, otoczony tłumem wiernych, przybyłych gondolami na uroczystości, prezentuje się niezwykle monumentalnie na tle weneckiego Canale Grande. Rozedrgane powietrze, połyskliwość wody oraz blask słonecznych promieni odbijających się na elewacji fasady budują klimat spokojnego jesiennego dnia.

Artur Grottger – Na pobojowisku z Cyklu Polonia

Rozpacz rodzin szukających na polu bitwy zwłok swych bliskich maluje nam, ten romantyczny artysta, posługując się czarną kredką na kartonie. Obraz wyjątkowo narracyjny. Podniosły nastrój osiąga Grottger kierując uwagę widza na emocje, jakie targają główną bohaterką – Matką opłakującą martwego syna powstańca. Klęcząca kobieta w czerni wyciągając swe ręce w kierunku leżącego przy niej ciała żołnierza, staje się figurą Maryi a martwy, półnagi syn, którego resztki ubioru udrapowane są na kształt perizonium – figurą Chrystusa. Scena jest niezwykle wymowna i przez analogię przywodzi na myśl motyw Pieta. Jednocześnie artysta wpisuje się tematyką dzieła w podjęty przez Adama Mickiewicza motyw Matki Polki.

Andrea Palladio – San Giorgio Maggiore

San Giorgio Maggiore to przepięknie, malowniczo położony kościół, znajdujący się na jednej z wysp w Lagunie Weneckiej. Palladio niemal całe życie poświęcił właśnie rejonowi Veneto, a Wenecja i Vicenza kryją najwspanialsze dzieła architektury, jakie wyszły spod jego ręki. Ciekawa bryła, znakomita fasada oraz zaskakujący plan bazyliki  - opisują niezwykłe rozwiązanie architektoniczne, jakim jest benedyktyńska świątynia San Giorgio Maggiore.
Theudbald at French Wikipedia, CC BY-SA 2.5 via Wikimedia Commons
Sailko, CC BY 3.0 via Wikimedia Commons