Piękno zbawia świat

Matthias Stomer – Niedowiarstwo św. Tomasza

Malarz pochodzenia Holenderskiego, spadkobierca szkoły utrechckiej przedstawia nam powszechnie znany w ikonografii temat - spotkania Jezusa z wątpiącym Tomaszem, w konwencji charakterystycznej dla caravaggionistów. Wąskie kadry, gwałtowne efekty świetlne i nieco złagodzona kolorystyka.  Ku jakiemu zagadnieniu prowadzi nas w swojej interpretacji? Niechybnie zapytuje o naszą w i a r ę…

Konrad Witz – Cudowny połów ryb

Jezioro Genezaret na którym odbył się cudowny połów ryb, Konrad Witz umiejscawia w doskonale znanej sobie scenerii  Jeziora Genewskiego. Realny krajobraz, który nasz artysta znał z autopsji  posłużył mu jednocześnie do ukazania  swych ogromnych umiejętności warsztatowych. Przedmioty odbijające się w wodzie,  przedmioty znajdujące się pod wodą, widziane z jej powierzchni oraz ciało ludzkie zanurzone do połowy w wodzie. Efekty wszystkich tych przejmujących studiów nad naturą otrzymujemy dzięki wyjątkowej scenie kolejnego ukazania się Jezusa uczniom.

Caravaggio – Wieczerz a w Emaus

Ten temat artysta maluje dwukrotnie. Obraz na który się przyglądamy to wersja druga, wystudiowana, przemyślana i uspokojona. Caravaggio prowadzi nas w odczytaniu tego dzieła sztuki za pomocą światła. Najjaśniejszym miejscem w obrazie jest blat stołu - to zarazem miejsce centralne i najważniejsze. Wieczerza jest figurą Eucharystii. Malarz pokazuje nam, że to dzięki niej a dokładnie dzięki błogosławieństwu i łamaniu chleba z oczu uczniów spadają łuski i rozpoznają Jezusa.

Hans Holbein - Noli me tengere

To jeden z niewielu tematów religijnych, jakie w dobie reformacji oraz miejscu gdzie zaczyna ona świętować swe triumfy, wychodzi spod pędzla malarza. Hans Holbein powszechnie uważany jest  za portrecistę, nigdy nie zdradza swego stanowiska wobec obrazów religijnych. Obraz ten powstaje w zaskakujących okolicznościach, na zlecenie Henryka VIII. Władca Anglii, jako zaciekły przeciwnik reformacji otrzyma od papieża odznaczenie Fidei Defensor,  jednocześnie ten sam król wiele lat później dokona aktu supremacji  i zerwie wszystkie kontakty dyplomatyczne i kościelne z Rzymem. 

Jan van Ecyk – Trzy Marie u grobu

Kobiety przybyłe do ogrodu, by namaścić Jezusa, pusty grób , Anioła oraz trzech śpiących żołnierzy, widzimy na pierwszym planie obrazu, ale to nie postacie główne prowadzą nas w odczytaniu symboliki tego dzieła sztuki. Co zatem ma nam pomóc w interpretacji? Suche trawy, figowiec, pięciorniki, jasnota biała, podkolan, dziewanna a nawet jaszczurka! To w nich autor zaszyfrował kod, dzięki któremu możemy zrozumieć  pełną wymowę całego malowidła.

Fra Angelico – Zstąpienie do piekieł

Triumf Boga, triumf życia nad śmiercią, triumf Miłości miłosiernej pokazuje nam Fra Angelico na fresku we florenckim klasztorze San Marco. Wyważone wrota piekieł, przerażenie demonów i radość sprawiedliwych, którzy pomarli przed Jezusem to nierozłączne elementy tej sceny, nad którą dominuje pojawiający się w strefie chwały Chrystus.

Michał Anioł – Mojżesz

W monumentalnym posągu, stanowiącym główny element nagrobka papieża Juliusza II, Michał Anioł zawiera nie tylko genialną formę ale i niebanalną treść. Mojżesz jest figurą łączącą w sobie wiele przeciwieństw: gwałtowną i poruszoną a jednak zatrzymaną, dojrzałą ale o muskulaturze młodego olimpijczyka. Podobnie sprawa ma się z wyrazem twarzy duchowego przewodnika Izraelitów, jest sroga ale pełna dostojeństwa, mądrości i wiedzy. Tylko rzeźbiarz wszechczasów, florentczyk, któremu jak się wydaje „marmur musiał być posłuszny”, potrafił pomieścić  te cechy w jednym ludzkim ciele.
Jörg Bittner Unna, CC BY 3.0 via Wikimedia Commons

Claude Lorrain – Adoracja złotego cielca

Moment sprzeniewierzenia się Bogu przez lud wybrany, to motyw przewodni obrazu, na którym widzimy Izraelitki i Izraelitów pląsających wokół kolumny ze złotym cielcem. Kobiety i mężczyźni w cudowny sposób wyprowadzeni  wcześniej spod niewoli egipskiej, tutaj niczym bachantki i bachanci  bawią się i ucztują w parkowym, sielskim krajobrazie, pod nieobecność Mojżesza oddając cześć bożkowi . Ciężar swojego grzechu poczują już za chwilę. Malarz daje nam to do zrozumienia, ukazując w oddali schodzącego z góry Horeb Mojżesza, trzymającego w górze kamienne tablice dziesięciu przykazań, zapisane ręką Boga