Piękno zbawia świat

Hans Holbein - Noli me tengere

To jeden z niewielu tematów religijnych, jakie w dobie reformacji oraz miejscu gdzie zaczyna ona świętować swe triumfy, wychodzi spod pędzla malarza. Hans Holbein powszechnie uważany jest  za portrecistę, nigdy nie zdradza swego stanowiska wobec obrazów religijnych. Obraz ten powstaje w zaskakujących okolicznościach, na zlecenie Henryka VIII. Władca Anglii, jako zaciekły przeciwnik reformacji otrzyma od papieża odznaczenie Fidei Defensor,  jednocześnie ten sam król wiele lat później dokona aktu supremacji  i zerwie wszystkie kontakty dyplomatyczne i kościelne z Rzymem. 

Jan van Ecyk – Trzy Marie u grobu

Kobiety przybyłe do ogrodu, by namaścić Jezusa, pusty grób , Anioła oraz trzech śpiących żołnierzy, widzimy na pierwszym planie obrazu, ale to nie postacie główne prowadzą nas w odczytaniu symboliki tego dzieła sztuki. Co zatem ma nam pomóc w interpretacji? Suche trawy, figowiec, pięciorniki, jasnota biała, podkolan, dziewanna a nawet jaszczurka! To w nich autor zaszyfrował kod, dzięki któremu możemy zrozumieć  pełną wymowę całego malowidła.

Fra Angelico – Zstąpienie do piekieł

Triumf Boga, triumf życia nad śmiercią, triumf Miłości miłosiernej pokazuje nam Fra Angelico na fresku we florenckim klasztorze San Marco. Wyważone wrota piekieł, przerażenie demonów i radość sprawiedliwych, którzy pomarli przed Jezusem to nierozłączne elementy tej sceny, nad którą dominuje pojawiający się w strefie chwały Chrystus.

Michał Anioł – Mojżesz

W monumentalnym posągu, stanowiącym główny element nagrobka papieża Juliusza II, Michał Anioł zawiera nie tylko genialną formę ale i niebanalną treść. Mojżesz jest figurą łączącą w sobie wiele przeciwieństw: gwałtowną i poruszoną a jednak zatrzymaną, dojrzałą ale o muskulaturze młodego olimpijczyka. Podobnie sprawa ma się z wyrazem twarzy duchowego przewodnika Izraelitów, jest sroga ale pełna dostojeństwa, mądrości i wiedzy. Tylko rzeźbiarz wszechczasów, florentczyk, któremu jak się wydaje „marmur musiał być posłuszny”, potrafił pomieścić  te cechy w jednym ludzkim ciele.
Jörg Bittner Unna, CC BY 3.0 via Wikimedia Commons

Claude Lorrain – Adoracja złotego cielca

Moment sprzeniewierzenia się Bogu przez lud wybrany, to motyw przewodni obrazu, na którym widzimy Izraelitki i Izraelitów pląsających wokół kolumny ze złotym cielcem. Kobiety i mężczyźni w cudowny sposób wyprowadzeni  wcześniej spod niewoli egipskiej, tutaj niczym bachantki i bachanci  bawią się i ucztują w parkowym, sielskim krajobrazie, pod nieobecność Mojżesza oddając cześć bożkowi . Ciężar swojego grzechu poczują już za chwilę. Malarz daje nam to do zrozumienia, ukazując w oddali schodzącego z góry Horeb Mojżesza, trzymającego w górze kamienne tablice dziesięciu przykazań, zapisane ręką Boga

John Everett Millais – Zwycięstwo Panie!

Moc modlitwy wstawienniczej oraz umocnienie, jakie daje Bóg tym, którzy pozwalają mu się prowadzić – to zasadnicze przesłanie obrazu , który daje nam Millais, przedstawiając wyczerpanego Mojżesza oraz Aarona i Chura, podtrzymujących jego ręce, podczas bitwy z Amalekitami w osadzie Refidim. Płótno choć posiada wiele cech akademizmu zdumiewa niekonwencjonalnym podejściem do tematu, o czym możemy się przekonać słuchając kolejnej odsłony audycji Piękno zbawia świat.

Tintoretto – Cud zesłania manny

Nigdy wcześniej manna w tak dosłowny sposób nie spadała z nieba, jak na obrazie weneckiego artysty Jacopa Tintoretta. Perspektywa żabia, w której powstał fresk oraz jego umiejscowienie na suficie Sali Zgromadzeń  Scuola Grande di San Rocco, potęgują jeszcze bardziej wrażenie autentyczności otwierających się nad nami niebios. Powodują, że czujemy się obecni wraz z Ludem Wybranym na pustyni  i spoglądając w niebo odczuwamy wszystkimi zmysłami dokonujący się cud.

William Turner – Piąta plaga egipska

Obraz Wiiliama Turnera to nie tylko pochwała pejzażu, dzikości natury, nieokiełznanego żywiołu. To przede wszystkim pochwała potęgi i mocy Boga, przed którą człowiek powinien chylić czoło. Tego, jak wiemy nie dostrzegał faraon, ściągając na siebie i swój lud kolejne plagi. Ciemne barwy obrazu oddają dramat i grozę, zwiastują przyjście kolejnych cierpień, które z uwagi na zatwardziałość serca jednego dotkną wielu.