Piękno zbawia świat

Jan Steen – Tobiasz Sara i Archanioł Rafał

Pełen uroku i ciepła obraz małżeńskiej miłości zainspirowanej Księgą Tobiasza, ukazuje nam Jan Steen – malarz holenderskiego baroku, w płótnie pochodzącym z 2 pol. XVII w. Klęczący małżonkowie modlą się wznosząc oczy ku Bogu, od którego przychodzi pomoc w ich niezwykle trudnej sytuacji. Obecny wśród nich archanioł Rafał, jako Boży posłaniec przybywa ze szczególną interwencją, która przyniesie wiele owoców: uzdrowienie w rodzinie, uwolnienie od złego ducha oraz oczyszczenie od niego ich małżeńskiego łoża.

Opactwo św. Piotra i Pawła w Cluny

Cluny to nie tylko centrum myśli teologicznej, filozoficznej i politycznej ale jednocześnie największy klasztor, jaki kiedykolwiek zbudowano w Europie. Opactwo w momencie rozkwitu stało się zarzewiem tzw. reformy cluniackiej, a przez jej rozprzestrzenianie, przyczyniło się do rozpowszechnienia wzorca architektonicznego kościoła romańskiego w Europie. To równocześnie jeden z pierwszych tak wyraźnych przykładów formy architektonicznej, która ideowo zostaje wykorzystana do ukazania rozdziału między cesarstwem a papiestwem.

Hans Holbein – Alegoria Starego i Nowego Testamentu

Dwie symetryczne części, niby dwie strony otwartej księgi prezentuje nam Hans Holbein w swoim alegorycznym obrazie Biblii. Dostrzegamy tu wyraźny kontrast i przeciwstawienie Prawa – Miłosierdziu oraz Śmierci – Zmartwychwstaniu. Autor w centrum stawia też nagiego człowieka. Ten znajdując się między prorokiem Starego Testamentu Izajaszem a prorokiem Nowego Przymierza Janem Chrzcicielem jest przede wszystkim zatroskany, przestraszony. To właśnie jego postać każe nam dokonać wartościowania wyznań katolickiego i luterańskiego, hołdując przy tym nieco bardziej reformacyjnej zasadzie Sola Scriptura.

Jan Matejko, Sobieski pod Wiedniem

Co było celem Jana Matejki, który korzystając z dwusetnej rocznicy Wiktorii Wiedeńskiej zaprosił najpierw Austriaków a potem wszystkich, którzy również w przyszłości zwiedzać będą Muzeum Watykańskie, na lekcję historii? Dziś, gdy wpatrujemy się w ten obraz, wydaje się, że celem artysty było przywrócenie zdewaluowanej prawdy o wydarzeniach spod Wiednia. Posługując się wieloma aluzjami i symbolami malarz wyjaśnia sytuację, w jakiej polski król zdecydował się ruszyć z pomocą oblężonemu Wiedniowi a tym samym odpowiedzieć na poselstwo austriackie z prośbą opomoc oraz wielokrotne wezwania papieża Innocentego XI do odparcia muzułmanów z Europy.

Pieter Brueghel – Przepowiadanie św. Jana Chrzciciela

Tłum przedstawicieli różnych stanów i profesji a także różnych wyznań zgromadził Brueghel wokół proroka Nowego Testament – Jana Chrzciciela, który głosi Dobrą Nowinę o nadejściu zbawienia. Jednocześnie Jan napomina i wzywa do zmiany postępowania. Podobnie, jak w Ewangelii św. Łukasza tak i u Brueghela do Jana przychodzą tłumy a wśród nich, żołnierze czy współcześni malarzowi celnicy. Nauczanie Jana jest radykalne, mówi o usunięciu wszelkiego zła a jednocześnie informuje, że Ewangelia od początku była przeznaczona do wszystkich, że wszyscy niezależnie od pochodzenia, zawodu i wyznawanej wiary są córkami i synami Jedynego Boga.

Paolo Veronese – Alegoria Cnoty i Występku

Głównym tematem obrazu XVI wiecznego mistrza z Werony jest WYBÓR. Młody szlachcic pomiędzy dwoma atrakcyjnymi kobietami. Jakiego wyboru dokonał? Czy właściwie ulokował uczucia? Czy to jego pierwszy w życiu wybór? Odpowiedzi na te pytania znajdujemy w symbolice i wymowie samego obrazu, który powstał na zlecenie cesarza Rudolfa II.

Bracia Limburg –Bardzo Bogate Godzinki Księcia de Berry vol. 168 – Cudowne rozmnożenie chleba

Obecność i interwencja całej Trójcy Świętej podczas Cudu rozmnożenia, została zauważona i podkreślona przez malarzy, w XV wiecznym iluminowanym rękopisie- prywatnym modlitewniku księcia de Berry.  Na obecność Boga w trzech osobach wskazują także trzy góry pojawiające się w krajobrazie. Całość przedstawienia, niezwykle szczegółowo dopracowaną, bracia Limburg zamykają w ozdobnej, floralnej bordiurze.

Sandro Botticelli - Trójca Święta ze świętymi Janem Chrzcicielem, Marią Magdaleną, Tobiaszem i Rafałem

Sędziwy Bóg Ojciec siedzący na tronie z rozpostartymi ramionami, w których trzyma krucyfiks oraz Duch Święty w postaci gołębicy siedzącej na poprzecznej belce krzyża – taki wizerunek Trójcy Świętej, który ikonograficznie nazywamy Tronem Łaski utrwalił na płótnie malarz florenckiego quattrocenta Sandro Botticelli. Jakie znaczenie mają w obrazie kolejne postacie…? O tym w dzisiejszej audycji Piękno zbawia świat!