Piękno zbawia świat

Pieter Bruegel – Nawrócenie Szawła

To kolejny obraz o wydźwięku politycznym, który dotyka okresu rządów hiszpańskich w Niderlandach, podzielonych przez reformację. Bruegel zastosował tu niebanalną aluzję. Porównuje postawę „pałającego rządzą zemsty do chrześcijan” Szawła, do hiszpańskiego księcia Alby – Ferdynanda Álvarez de Toledo, który niezwykle brutalnymi metodami próbował zaprowadzić katolicyzm w protestanckiej części Niderlandów.

Giotto – Gody w Kanie Galilejskiej

W wyjątkowy sposób pierwszy cud Jezusa został zobrazowany na fresku w Kaplicy Scrovegnich w Padwie. Ukazany tutaj moment przemiany wody w wino ma swoją wyjątkową chronologię, którą odnajdujemy podążając za głównymi postaciami zobrazowanej tu sceny biblijnej. Najpierw w interakcji ze sługami widzimy Maryję, potem nasz wzrok znajduje Jezusa błogosławiącego stągwie z wodą, wreszcie dostrzegamy starostę weselnego, który kosztuje wina. Sam Pan Młody, najbardziej bierna postać, jest pouczany przez jednego z apostołów, domyślamy się w jakiej materii. Scena mówi nam bowiem nie tylko o cudzie przemiany ale o tajemnicy jedności, przymierza oraz miłości, którą symbolizuje cudownie przemienione wino.

El Greco – Chrzest Jezusa

O chrzcie Chrystusa w Jordanie mówią wszystkie cztery ewangelie, jednak nowatorskie ujęcie tematu, rozszerzonego o wiele symbolicznych szczegółów, a także o specyficzny dobór postaci asystujących scenie chrztu, pozwalają sądzić, że obraz mistrza El Greca wydaje się być wizją św. Jana Chrzciciela, którą relacjonuje dla nas pierwotnie jego uczeń, a następnie uczeń Jezusa - najmłodszy z apostołów i autor ewangelii - św. Jan Ewangelista.

Leonardo da Vinci – Pokłon Trzech Króli

Monochromatyczny szkic autorstwa Leonarda da Vinci powstały na dziesięciu topolowych deskach to największy, niebędący freskiem obraz, jaki zostawił po sobie nasz mistrz. W centrum umiejscawia on Maryję, siedzącą pod skarpą z Dzieciątkiem na kolanach. Trzej mędrcy ukazani zostali wraz z orszakiem, którego członkowie „wianuszkiem” otaczają postać Maryi. Obraz, podobnie jak inne dzieła Leonarda rodzi wiele pytań, na kilka z nich staramy się odpowiedzieć w dzisiejszej audycji.

Nicolas Poussin – Rzeź niewiniątek

Zaskakująca kompozycja tego obrazu przywodzi na myśl metopę antycznego fryzu. Dramat na jaki spoglądamy na płótnie dzieje się przed antyczną świątynią. Główne postacie tej sceny ubrane są na antyczną modłę. Tutaj jednak kończy się podobieństwo do typowych dla tego artysty obrazów, w których wplata on antyczne elementy w świat biblijnych historii. W scenie rzezi niewiniątek Poussin odbiega od narracji, nie maluje wielopostaciowej akcji ale koncentruje się na jednym, wybranym epizodzie. Każe nam przybliżyć się do bardzo konkretnej tragedii i poczuć ból matki, której twarz zastyga w niemym krzyku.
Zdjęcie: pl.wikipedia. org

El Greco – Adoracja pasterzy

Nieokreślona, ciemna przestrzeń tła z lekko zarysowaną grotą. W centrum Matka Boża i Dzieciątko, przy którym, niczym przy ognisku grzeją się pasterze i wołek, który swym oddechem ogrzewa jego nagie ciało. Czym jest dla naszego malarza tytułowa adoracja? Modlitwą spojrzeń, modlitwą serca, umysłu i oczu. Kontemplacją tajemnicy wcielenia. Rozmową Stwórcy i stworzenia. Stanem aktywnego słuchania, które rozszerza ludzkie serce o obecność Boga.

Peter Paul Rubens – Nawiedzenie św. Elżbiety

Temat Nawiedzenia św. Elżbiety pojawia się, jako fragment większej całości, a dokładnie skrzydło tryptyku Zdjęcie z krzyża. Mistrz flamandzkiego malarstwa zestawia nam w obrazie stojące naprzeciw siebie, w portyku monumentalnej architektury, dwie pary małżonków: Maryję i Józefa oraz Elżbietę i Zachariasza. Obie kobiety są w stanie błogosławionym. Resztę wymowy dopełnia symbolika, która wskazuje nam, kim będzie potomek Maryi i na czym będzie polegała Jego zbawcza misja.   

Bartolomé Estéban Murillo – Narodziny Dziewicy

Mistrzowski podział światła, uwzględniający różne jego źródła. Trzy plany w obrazie, z czego pierwszy wpisany w trójkąt prostokątny – takie doświadczenia prowadzi Murillo na przeznaczonym dla katedry w Sewilli obrazie Narodziny Dziewicy z 1600 r., a przy tym wszystkim wprowadza nas w przestrzeń bardzo intymnej chwili – narodzin Matki Boga. Narodzin, którym asystują mieszkańcy niebios.