Piękno zbawia świat

Salvador Dali – Ostatnia Wieczerza

Chrystus z apostołami w przestrzeni wieczernika czy kosmicznego statku, który wylądował na tafli wód Jordanu? Takie pytanie zadajemy sobie,  gdy spoglądamy na półprzezroczystą strukturę budowli zanurzoną w wodzie oraz na wyłaniającego się z niej Jezusa.  Koncepcja leonardowska tego tematu posłużyła malarzowi do ukazania mistycznej świątyni, w której czas przestaje mieć znaczenie, tutaj panuje obecność,  trwanie i królowanie Syna Człowieczego.
By National Gallery of Art, Washington D.C., Fair use, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=24679655

Jan Matejko – Wskrzeszenie Łazarza

Obraz ilustruje fragment Ewangelii, w którym słyszymy o cudzie wskrzeszenia jakiego dokonał Jezus. Czy jednak artysta trzyma się ściśle Ewangelii? Zdecydowanie nie! Podprowadza nas bardzo blisko pod tajemnicę przywracania do życia. Oczom widza ukazuje rozciągnięty na całą szerokość płótna sarkofag  z ciałem mężczyzny, do którego stopniowo powraca życie. Obraz jest przesycony nadzieją. Wpatrujemy się  w postać Łazarza oczekując co nastąpi za chwilę. Matejko zawarł tutaj także wątek osobisty, o czym więcej usłyszymy w dzisiejszej audycji.

Uzdrowienie niewidomego od urodzenia - średniowieczny fresk

Romański fresk znajduje się na ścianie kościoła San Angelo in Formis na terenie południowych Włoch. Przedstawia scenę z Ewangelii św. Jana ukazującą Chrystusa, który dokonuje cudu uzdrowienia, nakładając na oczy niewidomego błoto i każąc mu obmyć się w sadzawce. Scena w narracyjny sposób każe nam podążać za niewidomym i przypatrywać się jego przemianie duchowej i fizycznej. Konturowe traktowanie postaci, gradacja barw oraz hieratyczność przedstawienia to główne cechy, po których rozpoznajemy malarstwo wczesnego średniowiecza.
 

Jacek Malczewski – Jezus i Samarytanka przy studni

Do tego tematu Jacek Malczewski powraca czterokrotnie, w latach od 1909 do 1912. Dlaczego tak mocno zajmuje go motyw wody żywej, źródła prawdy, wody prowadzącej ku życiu wiecznemu? Dlaczego pod postaciami Jezusa i Samarytanki znajdują się portrety samego Malczewskiego i Marii Balowej? Tego dowiemy się, nie tylko spoglądając na cykl obrazów ilustrujących ten fragment czwartego rozdziału Ewangelii wg. Św. Jana,  ale także słuchając kolejnej audycji Piękno zbawia świat.

Nicola Poussin – Rebeka i Eleazar przy studni

Propozycja małżeństwa stała się tematem tego XVII wiecznego obrazu. Eleazar spotyka przy studni tę, o którą w modlitwach prosił Boga. Idealną żonę dla swego pana Izaaka. Jakie będzie małżeństwo, które stworzy tych dwoje? Czy będzie idealne jak kula spoczywająca na filarze i oparte o solidną podporę, jaką jest wiara? Odpowiedzi na te pytania szukać można nie tylko w Księdze Rodzaju ale także na płótnie francuskiego malarza Nicola Poussina.

Albrecht Dürer – Adam i Ewa (rycina)

Idylliczna scena ukazująca pierwszych rodziców w ogrodzie rajskim to tak naprawdę pretekst dla artysty do zmierzenia się w tym miedziorycie z tematem proporcji ludzkiego ciała. Proporcji potraktowanych naukowo, na sposób, w jaki do sztuki malarskiej podchodzili artyści Italii. Dwie muskularne, rzeźbiarskie postacie Adama i Ewy umieszczono na tle lasu w otoczeniu zwierząt, które pierwotnie nie stanowiły dla siebie zagrożenia. Pokusa trwa, cała przyroda nie jest świadoma tego, że sytuacja za chwilę się zmieni, tylko napięta ręka Ewy i dłoń, w której chowa ona trzymany owoc znamionuje niepokój, który wdziera się w tę pierwotną sielankę.

Tycjan – Kain i Abel

Temat bratobójczej walki podejmuje tym razem kolorysta wszechczasów, malarz weneckiego renesansu - Tycjan. Postacie Kaina i Abla są u niego mocno wykadrowane, ukazane w dużych skrótach perspektywicznych z ogromnym ładunkiem emocjonalnym.  Grozy dziejącego się na naszych oczach dramatu, przydają kłębiące się ciemne chmury, które stanowią w obrazie przeciwwagę dla walczących postaci mężczyzn.

Jacopo Robusti Tintoretto - Św. Roch uzdrawiający zadżumionych

Groza epidemii, cierpienia i śmierci maluje się na obrazie weneckiego kolorysty i doskonałego rysownika, jakim był Tintoretto. Tę ponurą przestrzeń pełną smutku i ludzkiego dramatu rozświetla jednak blask nadziei bijący z uzdrawiającego dotyku Świętego. Właśnie nadziei  próbują  się złapać dotknięci zarazą chorzy, którzy wpatrują się w dokonujący się na ich oczach cud.
Autor zdjęcia: Didiera Descouensa, CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons
#malarstwo #manieryzm #cud #chorzy